czwartek, 20 marca 2014

Flieger-Kappmesser


Nóż legenda, potocznie uważany za nóż niemieckich spadochroniarzy w rzeczywistości - nóż lotniczy będący na wyposażeniu personalu latającego. Prace na nim trwały od 1935 roku. Został wprowadzony rozkazem w 1937 roku. Przeznaczono go do cięcia linek spadochronu w sytuacjach awaryjnych, gdy konieczne było szybkie wyplątanie się spadochroniarza np. w razie lądowania na drzewach czy w wodzie.

W niniejszym artykule spróbuję przedstawić historię Fliegermasserów produkcji przed wojennej wojennej oraz powojennej. W tym ostatnim wypadku uwzględnimy tylko noże które wyglądem i konstrukcja nawiązują do pierwowzoru.

Istniało kilka odmian tego noże produkowanego przez kilku producentów.
Z punktu wodzenie konstrukcji możemy wyróżnić:

Model produkowany do 1941 - tzw. nierozbieralny.
Noże w tej odmianie produkowane były głownie z polerowanej stali nierdzewnej. Całość była nitowana i nie dało się jej rozebrać bez użycia narzędzi. Praktycznie prawie wszystkie noże posiadały na głowni komercyjne sygnatury producenta, a na kolcu odbiór wojskowy Luftwaffe. Nóż posiadał drewniane okładki i drucianą pętlę - ucho, do zaczepienia linki. Ostrze blokowane było sprężynowym zatrzaskiem z dźwignia do jego unoszenia. Blokował ona ostrze. Aby wysunąć głownię z rękojeści należało nacisnąć dźwignię i wykonać gwałtowny ruch ręką by pod wypływem siły bezwładności wysunęło się ono z rękojeści. Można było też obrócić nóż otworem w jelcu do dołu wówczas ostrze wysuwało się pod własnym ciężarem na zasadzie grawitacji. Stąd popularne określenia nóż bezwładnościowy lub grawitacyjny. Po wysunięciu ostrza wystarczyło zwolnić się zatrzask i nóż był gotowy do użycia.
Chowanie ostrza wykonuję się odwrotnie niż wysuwania. Do wykonania tych operacji wystarczy tylko jedna ręka. Chyba, że nóż jest wewnątrz zabrudzony i występują opory podczas wysuwania się głowni.

Nóż pierwszej odmiany.

Nóż pierwszej odmiany.


Model produkowany po 1941 roku - rozkładany.
To modyfikacja pierwszego modelu.
Zmieniono w niej konstrukcję jelca, umożliwiając jego zsuniecie z rękojeści i jej rozsunięcie. Pozawalało to na łatwy dostęp do głowni i wnętrza noża, co umożliwiło łatwą konserwację i ewentualne naprawy. Aby jelec utrzymać na miejscu dodany został zatrzask sprężynowy. Sam jelec produkowano w odmianie nitowanej z elementów lub odlewanej i obrabianej ubytkowo. Większość noży w tej odmianie wykonano ze zwykłej stali węglowej podatnej na korozję. Elementy metalowe rękojeści i jelca były większości noży oksydowane. Z czasem zniknęły z ostrzy komercyjne oznaczenia producentów na rzecz numerów RBN. Części w nożach rozkładanych są numerowane podobnie jak w przypadku broni strzeleckiej. Numery są zazwyczaj widoczne dopiero po rozłożeniu noża i występują na jego głównych elementach.

Nóż drugiej odmiany.

Nóż drugiej odmiany.

Rozłożony nóż drugiej odmiany.

Model eksperymentalny z 1943 roku.
W 1943 roku wyprodukowano odmianę noża z głownią z obustronnym szlifem w formie sztyletu.
Powstało około 900 sztuk tej odmiany noża. Poza innym szlifem ostrza nóż przypominał noże produkowane po 1941 roku.

Okładka książki z nożem serii eksperymentalnej - dobrze widoczny szlifem głowni charakterystyczny dla tej odmiany.

Noże brytyjskie.
Jako mało znaną ciekawostkę można dodać, iż w 1944 roku Brytyjczycy uruchomili produkcję kopii niemieckiego noża. Różnił się od pierwowzoru okładkami z czarnego tworzywa sztucznego o moletowanej powierzchni oraz oznaczaniem brytyjskiego producenta na głowni.

Nóż brytyjskiej produkcji.

Produkcja powojenna.
Po wojnie w Niemczech zachodnich podjęto produkcję Kappmesser fur Luftlandetruppe. Konstrukcja wzorowana jest na odmianie noża produkowanej po 1941 roku jednak posiadał niesymetryczny jelec oraz okładki z zielonego tworzywa sztucznego z moletowaną powierzchnią.
Dodano również wycięcie na górnej powierzchni głowni, które skutecznie blokowało ostrze przed samoczynnym wysunięciem się z rękojeści. Była to częsta przypadłość wcześniejszych odmian noża. Zawłaszcza takich, których głownia pod wpływem ostrzenia została choć trochę zwężona.

Wojskowy nóż niemieckiej powojennej produkcji.

W fabrycznym komplecie z nożem znajdowała się oliwkowozielona linka.

Rozłożony wojskowy nóż niemieckiej powojennej produkcji.

W RFN produkowano również cywilną wersję noża grawitacyjnego. Posiadała ona mniejszą rękojeść niż noże wojskowe. Wykonano ją z zielonego tworzywa sztucznego. Nie można jej było do końca rozebrać. Głownia w tym nożu była mniejsza i posiadała inaczej wyglądające nacięcie służące do blokowania schowanego w rękojeści ostrza. Inny był również kształt jelca, który posiadał charakterystyczny haczykowaty występ - otwieracz do butelek.
Kolec również uległ zmianie, zmieniono jego przekrój z okrągłego na kwadratowy.

Porównanie powojennego noża wojskowego z cywilnym.

Nóż z innym szlifem głowni, gdzie dodano ząbkowanie na fragmencie ostrza.

Po zmianach prawa w Niemczech dotyczącego noży, Fallmessery i ich odmiany stały się zabronione dla użytkowników cywilnych. Nawet Bundeswehra wycofała praktycznie noże tego typu z użycia. Obecnie chyba jedynym występującym tam legalnie następcą Kappmessera jest produkowany przez firmę Carl Eikhorn z Solingen. Nóż ratowniczy o czerwonej rękojeści, nawiązujący konstrukcyjnie do cywilnej powojennej odmiany, o hakowym ostrzu służącym do przecinania pasów i ubrań.


Ostatni Mohikanin - czerwony nóż Eikhorna.

Zestawianie logotypów występujących na głowniach noży niemieckiej produkcji. Nie jest ono pełne, brakuje na nim co najmniej jednego wzoru.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz